Vriend of vijand H.8

Complot om onze kinderen te hersenspoelen

Er is een complot om onze kinderen te hersenspoelen! Dat zegt Sue Palmer in het angstaanjagende achtste hoofdstuk van haar boek Toxic Childhood. Stiekem en geniepig benaderen ze onze kinderen, en ze doen dat via de media. Er zitten heuse monsters in onze tv en computer, en ze heten reclamemakers en 'marketingmensen.'

Waarom?

Hun motivatie? Ouderwetse hebzucht. Want de kinderen van vandaag zijn de consumenten van morgen en hoe jonger je ze 'pakt' hoe meer ze opleveren. Maar ook nu al zijn ze een geweldige bron van inkomsten, want kinderen beïnvloeden het koopgedrag van hun ouders. Wel eens gehoord van 'Pester Power' en 'Nag Factor' losjes vertaald 'Dramkracht' en 'Zeurfactor'? Reclamemakers maken er dankbaar gebruik van, sterker nog het is een essentieel marketingelement geworden. Uit een Amerikaans onderzoek bleek dat de verkoop van een product met eenderde daalde als de 'Zeurfactor' in de marketing ontbrak.

Het begint al als je kind nog heel jong is. Volgens Sue Palmer zijn jonge kinderen het meest gebaat bij simpel speelgoed: hoe simpeler het speelgoed hoe meer het je kind stimuleert. Als voorbeeld noemt ze een doek, een pollepel, een lege cornflakesdoos enz. Dit stimuleert symbolisch spel en dat is weer goed voor het probleem oplossend vermogen en creativiteit. Maar ja, dat soort spullen kost geen geld! Dus hebben speelgoedfabrikanten speciaal speelgoed ontwikkeld voor heel jonge kinderen, en voor de ouders plakken ze daar een sticker 'educatief' op. Succes gegarandeerd. Maar doordat dit soort speelgoed vaak weinig vraagt aan de verbeelding van je kind, ligt het al snel ergens op een plank te verstoffen.
Jongens en meisjes zijn verschillend

Ook al bestrijden veel traditionele feministes dit idee nog steeds, de fabrikanten gaan ervan uit dat jongens en meisjes verschillend zijn, en passen hun reclame en marketingmethodes daarop aan. En met succes!

Reclame voor meisjes

Meisjes zijn gericht op zorgen, geïnteresseerd in andere mensen en kunnen zich goed inleven in anderen. De marketingmensen hebben de kleur roze gekozen om deze eigenschappen te symboliseren. Het speelgoed voor kleine meisjes wordt dan ook in roze gepresenteerd.

Daarnaast wordt gebruik gemaakt van het verlangen van iedereen ergens bij te horen: aldus de introductie van merken. Merken laten zien wie jij bent. Bij het promoten van een merk wordt gebruik gemaakt van de KAGOY-strategie, Kids Are Getting Older Younger. Meisjes willen graag op hun moeder lijken, en de Kagoy-strategie leert hen moderne mode en kleding te waarderen. Volwassen mode wordt verkocht aan kinderen, wat leidt tot jonge meisjes met naveltruitjes en strings.

Reclame voor Jongens

Met als meisjes, willen jongens er graag bij horen, en 'cool' zijn. Maar cool bij jongens is anders dan bij meisjes. Cool bij jongens kenmerkt zich door een humoristische anti-autoritaire houding. Ouders zijn stom en zeuren en als je goed je best doet op school ben je een 'nerd'. Sue Palmer noemt vooral Nickelodeon als een tv-zender die dit soort 'cool' promoot.
Is er nog hoop voor onze kinderen?

Het enige wat je als ouders kunt doen is een goed rolmodel zijn voor je kind, en hier vroeg mee te beginnen. Net als de marketingmensen! De periode waarin je kind hier het meest gevoelig voor is tussen zijn geboorte en zijn achtste levensjaar. Dat is ook waarom marketingmensen ze al op die leeftijd aan bepaald merk proberen te binden.
Als je als ouders tijd besteed aan je kind, en ze normen en waarden leert, zal het effect en invloed van de media en marketingmensen verminderd worden.

Maar Sue Palmer vindt dat er meer nodig is: in Zweden is inmiddels een verbod op reclame voor kinderen. Ze roept ouders daarom op om actie te ondernemen tegen de monsters in de televisie en computer.
"The main point is to speak up. If parents don't speak up for the welfare of children - all children - who will?"

Persoonlijke overdenking

Eerst vond ik Sue Palmer een beetje overdreven en zat hoofdschuddend te lezen over haar onheilsprofetieën, maar naarmate ik verder las herkende ik dingen die ze beschreef.

Het mooie speelgoed waarnaar mijn kinderen verlangden, maar vervolgens al snel niet meer naar omkeken, de zender Nickelodeon met tekenfilms waarin kinderen o.a. leren dat boeken en de bibliotheek stom zijn, en de mode waardoor sommige jonge kinderen er uit zien alsof ze al 18 zijn.

Sue Palmers verhaal heeft alarmbellen bij me doen rinkelen. Zijn mijn kinderen al gehersenspoeld door de media? Aan welke reclameboodschappen zijn ze al blootgesteld? En ik dacht dat Nickelodeon een 'veilige' zender was, maar zij geven dus de boodschap dat 'cool' zijn, anti-autoritair gedrag is. Een zender is dus niet per se veilig als ze geen gewelddadige programma's uitzenden!

Ik heb meteen de kinderen op nonchalante toon gevraagd of zij alle reclame geloven. Jan antwoordde dat hij de reclame van Nelly Kelly schoenen niet gelooft, omdat die 'stom' zijn. Teuntje gelooft sommige reclames, waaronder die van 'furreal friends', enge computergestuurde nepdieren, omdat ze daar zelf 1 van heeft. Het schaamrood staat mij op de moederlijke kaken...

Verder merk ik in mijn dagelijks leven niet zoveel van de reclame die ze zien. Dat is dan weer het voordeel van een beperkt budget: als ze iets van de reclame zien en graag willen is het simpelweg 'te duur', en daar leggen ze zich tot dusver makkelijk bij neer. Ik hoop maar dat er geen onzichtbare effecten zijn.

Sue Palmers alarm over de boodschappen die kinderen krijgen komt overeen met Sunny Bergmans alarm over de boodschap van het schoonheidsideaal dat marketingmensen presenteren.
Beiden waarschuwen ons voor het effect en de manipulatie van de media.

Vriend of vijand? Sue Palmer

Bestellen?

Bestel dit boek bij onze boekpartner Anouk