Afscheid nemen, loslaten wat dierbaar is
In ieder mensenleven zit verlies en afscheid.
Als je verhuist moet je afscheid
nemen van je huis en omgeving. Je kunt een baan verliezen. Een
huwelijk kan stuklopen, je kunt bepaalde overtuigingen verliezen en
een huisdier kan dood gaan.
Maar het grootste verlies is als
iemand waarvan je houdt overlijdt.
En daarover gaat Riekje
Boswijks boek Afscheid nemen.
Reisgids door het Land van Rouw
Stel je plant een reis naar, ik noem
maar wat, Siberië. Je bent er nog nooit eerder geweest, en kent er
heg noch steg. Grote kans dat je dan van te voren reisgidsen gaat
verzamelen. En boeken leest over Siberië.
maar wat, Siberië. Je bent er nog nooit eerder geweest, en kent er
heg noch steg. Grote kans dat je dan van te voren reisgidsen gaat
verzamelen. En boeken leest over Siberië.
Zo zorg je ervoor dat je, eenmaal in
Siberië, weet wat je ongeveer kunt verwachten.
Siberië, weet wat je ongeveer kunt verwachten.
Riekje Boswijks beschrijving van een rouwproces kun je vergelijken met een
reisbeschrijving. De emoties kun je zien als verschillende steden en
dorpen waar je door heen reist. In sommige blijf je wat langer,
andere sla je eerst over.
reisbeschrijving. De emoties kun je zien als verschillende steden en
dorpen waar je door heen reist. In sommige blijf je wat langer,
andere sla je eerst over.
‘Door het verloop van de hele ‘reis’ te
lezen, kun je beter begrijpen en zien waar je je in het proces
bevindt en welke kant je uit moet.’
Maar, benadrukt Riekje Boswijk, er is
niet één rouwproces. Het is voor iedereen weer anders. En je maakt
de reis door het Land van Rouw telkens weer opnieuw.
niet één rouwproces. Het is voor iedereen weer anders. En je maakt
de reis door het Land van Rouw telkens weer opnieuw.
Proces van afscheid nemen: 3 fases
Riekje Boswijk onderscheidt 3 fases in
het rouwproces
het rouwproces
- Pijnlijke werkelijkheid aanvaarden
- Afscheid nemen
- Rouwen
I. Aanvaarden
In de eerste fase van Aanvaarding kom
je volgens Riekje Boswijk langs verschillende stations.
je volgens Riekje Boswijk langs verschillende stations.
Lift: de schrik!
Je hoort het slechte
nieuws. Je bewustzijn schiet als het ware de ruimte in. Sommige
mensen vallen zelfs flauw. De herinneringen aan dit moment zijn later haarscherp. Je weet bijvorobeeld nog precies waar je stond, hoe het rook.
nieuws. Je bewustzijn schiet als het ware de ruimte in. Sommige
mensen vallen zelfs flauw. De herinneringen aan dit moment zijn later haarscherp. Je weet bijvorobeeld nog precies waar je stond, hoe het rook.
Verdoving
Heb je jezelf wel
eens per ongeluk met een hamer op je duim geslagen? Het duurt even
voordat je de pijn voelt! Daarmee kun je deze periode vergelijken.
Het is een soort beschermingsmechanisme tegen teveel pijn.
eens per ongeluk met een hamer op je duim geslagen? Het duurt even
voordat je de pijn voelt! Daarmee kun je deze periode vergelijken.
Het is een soort beschermingsmechanisme tegen teveel pijn.
Het hoofd
Je bewustzijn komt vanuit zijn reis in
de ruimte terug in je lichaam. In je hoofd om precies te zijn. En daar
zit je verstand. In deze fase probeer je met je verstand te begrijpen
wat er is gebeurd. Net als in de fase van de verdoving probeer je
jezelf tegen al teveel pijn te beschermen. In deze fase doe je dat
door te proberen te begrijpen.
de ruimte terug in je lichaam. In je hoofd om precies te zijn. En daar
zit je verstand. In deze fase probeer je met je verstand te begrijpen
wat er is gebeurd. Net als in de fase van de verdoving probeer je
jezelf tegen al teveel pijn te beschermen. In deze fase doe je dat
door te proberen te begrijpen.
Het lichaam
In deze fase komen de emoties.
Het hart
Je voelt pijn en verdriet.
Fase II: Afscheid nemen
Nadat de eerste schok is verwerkt moet
je afscheid nemen.
je afscheid nemen.
Stel je voor dat je iemand naar het
vliegveld brengt voor een lange reis. Vlak voor hij door de poortjes
loopt, omhels je elkaar een laatste keer extra stevig.
vliegveld brengt voor een lange reis. Vlak voor hij door de poortjes
loopt, omhels je elkaar een laatste keer extra stevig.
Dat is volgens Rieke Boswijk de kern
van afscheid nemen: dichtbij elkaar komen! Voordat je elkaar loslaat
wil je elkaar nog één keer naderbij komen. De ander nog een keer
echt ontmoeten, en jezelf te laten zien.
van afscheid nemen: dichtbij elkaar komen! Voordat je elkaar loslaat
wil je elkaar nog één keer naderbij komen. De ander nog een keer
echt ontmoeten, en jezelf te laten zien.
De functie van dit diepe contact is dat
het gevoel van vervulling geeft. Het is áf. En dat maakt het
vervolgens mogelijk de ander echt los te laten.
het gevoel van vervulling geeft. Het is áf. En dat maakt het
vervolgens mogelijk de ander echt los te laten.
Riekje:
‘Ik denk dat je zelfs wel kunt
stellen dat je iemand pas kunt loslaten wanneer je hem eerst
wérkelijk hebt aangeraakt en wanneer j werkelijk door de ander
aangeraakt hebt gevoeld. Zolang dje die aanraking niet hebt gevoeld,
zul je een onaf gevoel houden, wil je nog iets. Het is goed om dit
voor ogen te houden: loslaten is pas mogelijk wanneer alles is
gezegd, wanneer er niets meer is blijven liggen.’
Afscheid nemen heeft in deze fase dus
meer te maken met elkaar opzoeken.
meer te maken met elkaar opzoeken.
 |
| Afscheid nemen is heel dichtbij elkaar komen |
Fase III: Rouw
De ander is er niet meer. Je bent
alleen. Als de periode van afscheid zwaar was, voel je je misschien
opgelucht. En dat kan dan weer voor schuldgevoel zorgen. Maar al snel
duiken vervolgens eenzaamheid en pijn op.
alleen. Als de periode van afscheid zwaar was, voel je je misschien
opgelucht. En dat kan dan weer voor schuldgevoel zorgen. Maar al snel
duiken vervolgens eenzaamheid en pijn op.
Riekje: Rouwen is voelen dat je alleen
bent. Voelen dat de ander er niet meer is.
bent. Voelen dat de ander er niet meer is.
Innerlijke boedelscheiding: wat is echt
van mij?
Interessant is dat Riekje het heeft
over een boedelscheiding! Als je lang met iemand bent samen geweest
dan heb je samen een onzichtbare inboedel. Daarin zitten jullie
ideeën, waarden, normen en gewoontes. Zo kijk ik bijvoorbeeld
nooit kostuumdrama’s omdat mijn man daar niet van houdt. En ik
vind het niet gezellig om zonder hem te kijken.
over een boedelscheiding! Als je lang met iemand bent samen geweest
dan heb je samen een onzichtbare inboedel. Daarin zitten jullie
ideeën, waarden, normen en gewoontes. Zo kijk ik bijvoorbeeld
nooit kostuumdrama’s omdat mijn man daar niet van houdt. En ik
vind het niet gezellig om zonder hem te kijken.
Nu de ander er niet meer is, moet je
kijken wat je van die inboedel wilt houden. Wat echt van
jou is, en wat meer van de ander was. In het geval van de
kostuumdrama’s zou dit kunnen betekenen dat ik besluit die weer te
gaan kijken. Dat deel van de onzichtbare inboedel wil ik niet houden.
kijken wat je van die inboedel wilt houden. Wat echt van
jou is, en wat meer van de ander was. In het geval van de
kostuumdrama’s zou dit kunnen betekenen dat ik besluit die weer te
gaan kijken. Dat deel van de onzichtbare inboedel wil ik niet houden.
Als iemand waarvan je houdt dood gaat,
dan word je dus met jezelf geconfronteerd. Wie ben jij, zonder die
dierbare?
dan word je dus met jezelf geconfronteerd. Wie ben jij, zonder die
dierbare?
Riekje Boswijk zegt hier over:
‘Je mist niet alleen je partner als persoon, maar je wordt ook geconfronteerd
met het feit dat je partner een flink aantal ‘gaten’ van jezelf
opvulde. Al die gaten liggen nu weer kaal en leeg voor je.’
Even een heel praktisch voorbeeld: jij
bent bijvoorbeeld slecht met cijfers. En je vindt er ook helemaal
níets aan. Gelukkig regelde je partner jullie administratie! Nu hij
er niet meer is, wordt dit ‘gat’ niet meer opgevuld!
bent bijvoorbeeld slecht met cijfers. En je vindt er ook helemaal
níets aan. Gelukkig regelde je partner jullie administratie! Nu hij
er niet meer is, wordt dit ‘gat’ niet meer opgevuld!
Conclusie
Afscheid nemen hoort bij het leven.
Je kunt niet van te
voren rouwen. Maar het kan geen kwaad om je
eens te oriënteren op dat Land van Rouw. Niet omdat je er heen wilt,
maar omdat ieder mens er ooit belandt!
voren rouwen. Maar het kan geen kwaad om je
eens te oriënteren op dat Land van Rouw. Niet omdat je er heen wilt,
maar omdat ieder mens er ooit belandt!
Riekje’s boek leest prettig, en biedt
aanknopingspunten. Ze gaat echt op de emoties in, waarmee je te maken
krijgt. En biedt handvatten.
aanknopingspunten. Ze gaat echt op de emoties in, waarmee je te maken
krijgt. En biedt handvatten.
Tegelijkertijd vond ik het soms wel
moeilijk om de draad vast te houden. Want ze maakt wel erg veel
onderverdelingen. Daardoor dacht ik soms echt: ‘Huh?! Waar zitten we
nu?’
moeilijk om de draad vast te houden. Want ze maakt wel erg veel
onderverdelingen. Daardoor dacht ik soms echt: ‘Huh?! Waar zitten we
nu?’
Toch vind ik dit boekje een aanrader.
Omdat het zo menselijk en met oog voor emoties is geschreven.
Omdat het zo menselijk en met oog voor emoties is geschreven.
Praktische informatie
Afscheid nemen is voor 20,- te koop bij
bol.com
bol.com
Boeken bieden wel altijd een fijn houvast in dit soort situaties.